نبرد بين اتريوم و اتريوم كلاسيك، هم اخلاقي و هم ايدئولوژيك است. قبل از شروع توضيح راجع به تفاوتهاي اساسي بين اين دو و به دست آوردن نتايج، بهتر است ابتدا تاريخچه اين دو ارز را مورد بررسي قرار دهيم.
تشكيل DAO
كل اكوسيستم اتريوم براساس قراردادهاي هوشمند كار ميكند. با يك بيان ساده قراردادهاي هوشمند، قراردادهاي خودكاري هستند كه اجراي قراردادها را تسهيل ميكنند.
DAO كه مخفف سازمان غيرمتمركز خودمختار (Decentralized Autonomous Organization) است، قرارداد پيچيده هوشمندي بود كه انقلاب بزرگي براي اتريوم ايجاد كرد. اين سازمان در واقع صندوق سرمايه گذاري غيرمتمركزي بود كه قرار شد سرمايه مورد نياز براي تمام DAPPsهاي ايجاد شده در داخل شبكه را تامين كند.
راهكار بسيار ساده بود. اگر شما ميخواستيد بخشي از DAPPs باشيد و از آن سود ببريد، بايد مقداري توكن DAO از شبكه اتر خريداري ميكرديد. با داشتن توكن DAO شما رسما عضوي از سيستم DAO شناخته ميشديد.
و حالا چه طور يك DAPPs به تصويب رسيده و ساخته ميشود؟ ابتدا بايد بتواند توسط نگهبانان اتريوم كه اساسا بزرگان و اداره كنندگان اين شبكه هستند، مورد تاييد قرار بگيرد. آنها پس از دريافت تاييد، توسط دارندگان توكنهاي DAO مورد راي گيري قرار ميگيرند. اگر 20 % در رايگيري راي مثبت دهند، آنها بودجه مورد نياز براي شروع كارشان را دريافت خواهند كرد.
پتانسيل DAO، انعطاف پذيري، كنترل و شفافيت كامل آن بي سابقه بود و مردم تمايل زيادي براي مشاركت نشان دادند. ظرف مدت 28 روز پس از تشكيل آن، ماركت كپ آن به بيش از 150 ميليون دلار رسيد كه در آن زمان، 14? از ارزش تمام توكنهاي اتر بود.
چطور كسي از اين سيستم خارج ميشود؟ اگر بعضي از DAPP ها به اين نتيجه برسند كه شما در اين سيستم مفيد نيستيد، چگونه از اين سيستم بيرون ميرويد؟ در اين حالت يك خروجي به نام «تابع جداكننده» ايجاد ميشود. با استفاده از اين تابع شما ميتوانيد اتري كه سرمايه گذاري كرده بوديد پس بگيريد و اگر مايل باشيد، ميتوانيد حتي «DAO Child» خود را ايجاد كنيد. در حقيقت شما ميتوانيد همراه چند دارنده ديگر توكن DAO، جدا شده و كار خود را آغاز كنيد و پذيراي پيشنهادات باشيد.
اما، يك شرط در قرارداد وجود داشت، پس از جدا شدن از سيستم DAO، بايد به مدت 28 روز اتر خود را نگه ميداشتيد و بعد از 28 روز ميتوانستيد آن را خرج كنيد. اين موضوع براي مردم نكتهي حائز اهميتي شد و نگرانيهايي ايجاد كرد. البته سازندگان DAO اطمينان داد كه اين مساله بزرگي نخواهد بود اما همين موضوع باعث ايجاد طوفاني شد كه اتريوم را به اتريوم و اتريوم كلاسيك تقسيم كرد.
حمله به DAO
در 17 ژوئن 2016 يك نفر سيستم DAO را هك كرد و يك سوم بودجه DAO را دزديد (حدود 50 ميليون دلار). هكرها كشف كردند كه روش او نسبتا ساده بوده است.
اگر كسي بخواهد از DAO خارج شود، آنها ميتوانند اين كار را با ارسال يك درخواست انجام دهند. سپس تابع تقسيم دو مرحله زير را دنبال ميكند:
- به ازاي توكنهاي DAO، اتر به حساب شخص واريز ميشود.
- تراكنش را در شبكه ثبت ميكند و ميزان توكنهاي موجود در شبكه را به روزرساني ميكند.
آنچه كه هكر انجام داد اين بود كه داخل درخواست تقسيم، يك تابع بازگشتي ايجاد كرد، بنابراين تابع تقسيم به اين شكل اجرا شد:
- سيستم توكنهاي DAO را از كاربران گرفته و اترهاي درخواستي را به آنها بر ميگرداند.
- پيش از اينكه بتوانند درخواست تراكنش خود را ثبت كنند، تابع بازگشتي باعث ميشد تا كد به عقب برگردد و اتر بيشتري براي همان توكن DAO انتقال پيدا كند.
اين روند ادامه پيدا كرد تا اترها به ارزش 50 ميليون دلار گرفته شد و نهايتاً در Child DAO ذخيره شد؛ و خب، مطابق انتظار اين اوضاع در ميان تمام جامعه اتريوم رواج پيدا كرد. دليل اتفاق افتادن اين حمله يا هك، وجود نقص در سيستم DAO بود، نه به خاطر مشكل در خود اتريوم.
عواقب حمله به DAO
درحالي كه نوك پيكان اتهامات براي اتفاقاتي كه براي DOA افتاده به سمت اتريوم نبود، با اين وجود اين حادثه ذهنيت مردم به ارزهاي رمزنگاري شده را خراب كرد و قيمت اتر به سرعت از 20 دلار به 13 دلار سقط كرد.
با وجود اينكه هكر توانسته بود اترهايي به ارزش 50 ميليون دلار را بدزدد، اما اين طفل 50 ميليوني همچنان در گهواره Child DAO قرار داشت. و البته به خاطر وجود قرارداد هوشمند DAO و بند آزادسازي 28 روزه، هكر قادر به خارج كردن اترها از سيستم نبود. جامعه و تيم اتريوم براي اين مشكل 3 راهكار ارئه دادند:
- هيچ كس كاري نكند
- انشعاب (فورك) نرم
- انشعاب (فورك) سخت
هيچ كس كاري نكند
برخي از مردم بر سر اينكه هر تغييري، موجب زير سوال رفتن طبيعت و فلسفه اتريوم ميشود، بحث و جدل داشتند. «مثلا» گفته ميشد «كد، قانون است» و اساساً اين سيستم قرار بوده كه غير قابل تغيير باشد.
عده زيادي نيز با اين راه حل راضي نميشدند، و در نهايت اكثريت به فورك نرم راي دادند.
فورك نرم (Soft Fork) چيست؟
هرگاه يك زنجيره به تغيير نياز پيدا كند، دو راه براي انجام اين تغيير وجود دارد: فورك نرم و فورك سخت.
به فورك نرم به شكل يك «سازگاري با پيشينه» نگاه كنيد. فرض كنيد كه با لپ تاپ خود برنامه MS Excel 2005 را باز كرديد و مي خواهيد يك صفحه ديگر را نيز در MS Excel 2015 باز كنيد. شما قابليت باز كردن آن را داريد، چرا كه MS Excel 2015 با سيستم سازگاري با پيشينه عمل مي كند. اما بايد گفت كه تفاوت هاي نيز وجود دارد. تمام به روزرسانيهايي كه در ورژن جديدتر از آنها لذت مي برديد، در ورژن قديمي غير قابل ديدن خواهند بود. به مثال MS Excel برمي گرديم. فرض كنيد كه در ورژن 2015، قابليت اضافه كردن تصاوير متحرك با فرمت GIF وجود دارد. اما شما قادر به ديدن اين تصاوير در MS Excel 2005 نخواهيد بود. بنابراين تمامي بخشهاي نوشتاري قابل رويت خواهند بود ،اما تصاوير متحرك از ديد شما پنهان ميمانند.
اين روش، اساسا روشي بود كه اتريوم تصميم به اجرايي كردن آن در مورد بلاكچين گرفته بود. فورك نرمي كه در آن، تصميم براي به روزرساني كردن يا نكردن با خودتان بود. صرف نظر از اينكه كاربران آپديت شده و كاربران آپديت نشده، همچنان ميتوانستند با يكديگر معامله كنند. اين ايده به طور كامل بر مسدود كردن اترهاي ربوده شده تمركز داشت و اين كار با ناديده گرفتن و جداسازي هر بلاكي كه حاوي معاملهاي در رابطه با اترهاي ربوده شده بود، انجام ميشد.
اين نقشه به نظر مفيد و هوشمندانه ميآمد و اكثريت جامعه اتريوم موافق آن بودند، اما سر و كله يك مشكل ديگر پيدا شد و جامعه اتريوم را يكبار ديگر در وضعيت اضطراري دور هم جمع كرد. پيادهسازي فورك نرم، زمينه به وجودآمدن حملهاي جديد DoS يا Denial of Service را فراهم مي كرد.
شناخت DoS فورك نرم
در اكوسيستم اتريوم، تمامي پاداشهاي حاصل از ماينينگ به وسيله «Gas» اهدا ميشود. اين اولين راهي است كه به وسيله آن، ماينرها از خطر حملات DoS در امان ميمانند. تصور كنيد شخصي از طريق ايجاد سيل معاملات، كه البته به محاسبات بسيار سنگين و دشواري احتياج دارد، قصد حمله به شبكه را داشته باشد. ماينرها محاسبات خود را انجام ميدهند و حتي اگر محاسبات به صورت كامل نيز به سرانجام نرسيده باشد، Gas آنها بر اساس ميزان پيشرفت آنها و تعداد محاسبات انجام شده پرداخت خواهد شد. پس هرچقدر محاسبات سختتر و پيچيدهتر باشد، Gas بيشتري به آنها تعلق ميگيرد و اين كار خرج بسيار زيادي را روي دست مهاجمان ميگذارد.
اما اتفاقي كه رخ ميدهد اين است كه به محض اجرايي شدن فورك نرم، مهاجمان راه فراري در سيستم پيدا ميكنند. حالا مهاجمان قادر به ايجاد سيل معاملاتي در تعامل با DAO خواهند بود و از طرفي ماينرها مجبور به حل كردن بي نهايت معادلات پيچيده، آن هم در ازاي ميزان بسيار ناچيز Gas خواهند شد و هيچ هزينه مالي متوجه مهاجمان نخواهد شد.
اين مشكل، نشان داد كه نه تنها فورك نرم جواب نميدهد، بلكه تنها راه باقي مانده براي جامعه اتريوم استفاده از «فورك سخت» خواهد بود.
فورك سخت چيست ؟
تفاوت اصلي بين فورك نرم و فورك سخت در اين است كه در فورك سخن سازگاري پيشينه وجود ندارد. اگر شما به ورژن جديد به روزرساني بلاكچين ملحق نشويد، درواقع به هيچ يك از آپديتهاي جديد يا حتي تعاملها با كاربراني كه از به روزرساني بهره ميبرند، دسترسي نخواهيد داشت.
روشي كه قرار بود اين فورك سخت براي اتريوم كار كند ماينر چيست به اين شكل بود: يك شاخه مجزا كه از بلاكچين اصلي در نقطهاي منحصر به فرد جدا ميشود (در اين مورد دقيقا بعد از حمله به DAO). تا رسيدن به اين نقطه، زنجيره قديمي و جديد، هردو يكي هستند، اما بلافاصله پس از ورود به فورك سخت، دو زنجيره كاملا از هم جدا شده و به دو موجوديت مختلف تبديل ميشوند. زنجيره جديد، اتريوم يا به اختصار ETH نامگذاري شد. شكل گرفتن اين فورك سخت موجب شد تا تمام پولهاي گرفته شده به واسطه قرارداد هوشمند بازپرداخت شود و ماهيت تسويه حساب به وجود آيد. بنابراين به ازاي هر 100 DAO، يك ETH به صاحبان DAO داده شد.
اين موضوع باعث به وجود آمدن دو دستگي عظيمي در بين اين جامعه شد. كساني كه فورك سخت را نمي پذيرفتند، تصميم گرفتند تا در همان ورژن قبلي باقي بمانند. آنها براي ورژن قديمي نامي هم انتخاب كردند و از آن پس آن را «Ethereum Classic» يا «ETC» خواندند.
و اين بود كل ماجراي جنگ خونين در جامعه اتريوم كه در مورد آن صحبت كرديم، جنگ بين «اتريوم» و «اتريوم كلاسيك». اين نبرد براي ما، نبردي شگفت انگيز به حساب ميآيد، چرا كه جنگي اخلاقي و ايدئولوژيكي است. اين همان لحظهاي بود كه «گوين وود»، يكي از موسسان اتريوم دربارهاش گفت: تنها و مهمترين لحظه در دنياي ارزهاي رمزنگاري شده از زمان تولد بيت كوين، همين لحظه است. بر همين اساس، بيايد لنزهاي ميكروسكوپهايمان را روي جزئيات هردوي اين ايدئولوژيها زوم كنيم.
اتريوم كلاسيك چيست؟ اتريوم در برابر اتريوم كلاسيك
افرادي كه مخالف فورك سخت بودند، تصميم به ماندن در ورژن قديمي گرفتند و آن را اتريوم كلاسيك نامگذاري كردند. قيمت اتريوم كلاسيك بر اساس اعلام CoinMarketCap به ازاي هر كوين، 17/09 دلار باقي ماند.
پس چرا در حالي كه طرفداران پرو پا قرص اتريوم و البته بنيانگذاران آن، «ويتاليك بوترين» و «گوين وود» به سمت ورژن جديد رفتند، مردم همچنان قرص و محكم به ورژن قديمي چسبيدند؟!
جواب البته، جوابي با معادلات فلسفي است. زماني كه اتريوم و در كل ارزهاي رمزنگاري شده معرفي شدند، قرار بود مانند عهدي بر عليه فساد اقتصادي عمل كنند. دليلي كه موجب شده بود بلاكچينها از ابتدا غير قابل تغيير متولد شوند، مقاومت آن در برابر وسوسههاي مردم بود.
دليل ناكارآمدي فورك سخت براي هواداران اتريوم كلاسيك اين بود. اگر اتريوم كل زنجيره خود را فقط با يك هك تغيير داد، در واقع در قدم اول هدف اصلي اتريوم با شكست مواجه شده بود. شما ثابت كرديد كه زنجيرهها به وسيله هوس مردم تغيير ميكند و اين موضوع با ذهنيت «ايدهآليستهاي ارزهاي رمزنگاري شده» هيچ سنخيتي ندارد. برخي از بزرگان مانند «بري سيلبرت»، مدير عامل Greyscale از اتريوم كلاسيك حمايت كردند.
حال، همه چيز خوب و خوش به نظر ميآيد اما، مشكلاتي در راه وجود دارند كه نميشود آنها را ناديده گرفت.
مشكلات اتريوم كلاسيك
مشكل اصلي اتريوم كلاسيك، فقدان قابليت “سازگاري پيشينه” بر اثر اعمال فورك سخت بود. تمام سنگين وزنهاي جامعه اتريوم به زنجيره جديد نقل مكان كرده بودند و اين بدين معنيست كه كساني كه در اتريوم كلاسيك باقي ماندند، قادر به تعامل با ورژن هاي جديد اتريوم نخواهند بود. بارزترين مثال براي اين موضوع، زماني اتفاق افتاد كه اتريوم از PoW يا Proof of Work به PoS يا Proof of Stack به روز رساني شد. اتريوم كلاسيك توان برقراري ارتباط و استفاده از اين مزيت را نداشت، چرا كه نرم افزار به سادگي اجازه دسترسي به نسخه جديد را نداشت.
موضوع اما به همينجا ختم نشد. مشكلات بوجود آمده، باعث بروز ابعاد جديدي از توطئهها شد. برخي اعتقاد داشتند، اتريوم كلاسيك به خودي خود طراح اين حملات بوده است. در دوران بعد از فورك سخت، زماني كه جامعه اتريوم به دو دسته تقسيم شد، در برخي محافل گفته شد كه اين عملياتها توسط كمپهاي ضد اتريوم هدايت شده است. دليل اين توطئه نيز ايجاد تفرقه و تداخل اعلام شده بود.
فورك سخت اتريوم يا ETH
ETH نتيجه فورك سخت بود ،كه هر كوين آن طبق اعلام CoinMarketCap به ميزان 260 دلار ارزش داشت. ETH، اتريوم جديد است، هيچ اهميتي هم ندارد كه معترضان و منتقدان چه مي گويند. تمام سرمايه گذاران قدرتمند، همگي جزوي از سيستم جديد هستند و ETH در طول اين مدت تبديل به انقلابي جديد شده است. ETH فقط به يك دليل شكل گرفت، آن هم تنها به خاطر بازگشت سرمايه ربوده شده توسط مهاجم DAO به صاحبان واقعي آن بود.
ETH بيش از چيزي كه در نگاه اول به نظر ميرسد را به نمايش مي گذارد. يك پيروزي براي جامعه اتريوم. آنها بعد از وحشت ناكترين هك تاريخ ارزهاي رمزنگاري شده گرد هم آمدند، در كنار هم باقي ماندند و چيزي به مراتب قدرتمندتر از خود سابقشان بنا كردند.
اما همانطور كه قبلتر اشاره شد، همچنان يك مشكل با ETH باقي ميماند و به قول طرفداران اتريوم كلاسيك، اين مشكل از نوع ايدئولوژيك است.
مشكلات ETH
همانطور كه قبلاً هم اشاره شده بود، آرايش ETH با روح غير قابل تغيير بودن و فلسفه «كد قانون است» تضاد دارد. جلوي چشمان ضد ETH ها، فورك سخت توسط اتريوم اعمال شده و آنها بايد زنجيره اصلي و تماميت آن را ميپذيرفتند.
مشكل بعدي در واقع، ايدئولوژيكتر از قبليها بود. چطور ميتوان مطمئن بود كه با بروز حملات و يا مشكلات بعدي، يك فورك سخت ديگر از زمين سر بيرون نميآورد؟!
اگر چند فورك سخت ديگر ورژن كاملا متفاوتي از اتريوم بسازند، چه اتفاقي مي افتد؟ چه ميشود اگر صدها ورژن مختلف از اتريوم به صورت همزمان اجرا شوند؟! آيا اينها به تنهايي قابليت از بين بردن اعتبار اتريوم و نهايتا كل مفهوم كريپتوكارنسي را نخواهند داشت ؟
حال، نقاط مثبت و منفي اتريوم كلاسيك و اتريوم جديد را به صورت ليست وار مرور مي كنيم:
اتريوم كلاسيك
نقاط مثبت
- ماندن بر سر فلسفه غير قابل تغيير بودن بلاكچينها
- اخيرا حمايت تعداد كمي از مهرههاي قدرتمند و تعيين كننده را به دست آورده است
نقاط منفي
- دسترسي نداشتن به آپديتهاي جديد زنجيره ETH
- مهاجرت تمام افراد صاحب امتياز اتريوم به ETH
- تلقي شدن به عنوان نوعي اهانت و تهاجم به جامعه اتريوم
- شناخته شده به عنوان سيستمي پر از كلاهبردار
اتريوم
نقاط مثبت
- رشد با سرعت بالا
- داشتن پشتيباناني قوي به عنوان خالقان اتريوم
- باز پس گيري سرمايههاي ربوده شده و برگرداندن آن به صاحبان DAO ها
- قابل استفاده با آخرين تغييرات و آپديتها
- نرخ هش بالاتر از اتريوم كلاسيك
- نشان دادن مثالي قدرتمند براي زمان هايي كه جامعه اتريوم براي حل مشكلات دور هم جمع مي شوند
- پشتيباني شدن توسط بيش از 200 كمپاني كه Enterprise Ethereum Alliance يا EEA نام دارد و هدف بستن قراردادهاي هوشمند جديد با 500 شركت قدرتمند را دنبال ميكنند. مايكروسافت، جي پي مورگان، تويوتا، آي ان جي و … از جمله اين شركتها هستند.
نقاط منفي
- ايستادن بر ضد قانون غير قابل تغيير بودن.
چرا شما بايد از ETH حمايت كنيد
با توجه به مقايسه صورت گرفته بين اتريوم و اتريوم كلاسيك، و همچنين بررسي تاريخي وقايع اتريوم، شما به كدام سمت تمايل پيدا كرديد؟ ETC يا ETH؟ اگر قصد داريد تا بخشي از تاريخ باشيد و از جامعه اتريوم حمايت كنيد پس بدون ترديد بايد گفت شما بايد در كمپ ETH باشيد. در اين بين شكافهاي عظيمي در استدلالهاي افراد ضد ETH وجود دارد، بيايد باهم بررسي كوتاهي داشته باشيم:
استدلال شماره يك : ETH بر ضد قانون غير قابل تغيير بودن ايستاد.
زماني اين استدلال قابل قبول است كه فورك سخت بر ضد غيرقابل تغيير بودن اعمال ميشد، اما درباره اين موضوع، شرايط موجود نيز بايد در نظر گرفته شود. حمله DAO باعث ربوده شدن يك سوم DAO ذخاير اتر و 14? از كل اتر دنيا شد بعد از اين حمله بيرحمانه نياز بود تا شمشير عدالت بار ديگر حق را ادا كند كه اينبار شمشير عدالت در قامت فورك DAO ظاهر شد. اين امر نه تنها باعث پايين آمدن قيمت اترهاي نگهداري شده توسط مهاجمين شد، بلكه تا آخرين DAO دزديده شده به صاحبانشان بازگردانده شد.
استدلال شماره دو: اين اتفاق ميتواند آغاز استفاده متعدد ازفورك سخت شود.
اين ترديد در نهايت كاملا بي اساس به نظر ميرسد، آن هم براي يك دليل بزرگ! جامعه اتريوم غير متمركز بوده و از دموكراسي پيروي ميكند. تصميماتي بزرگ مانند اين محقق نميشوند مگر با تكيه بر اكثريت آراي موافقين.
نتيجه گيري
اتريوم پس از يك افتضاح كامل، بار ديگر بازگشتي منحصر به فرد را به جاي گذاشت و اين موضوع موجب تحقق يافتن تمام انتظاراتي شد كه از ابتدا وجود داشت. بيش از همه چيز، قدرت حقيقي اتريوم در قلمرو خودش باقي ماند. اتريوم ديگر فقط ابداع كننده يك واحد پولي نيست؛ اتريوم اكنون پلتفرميست كه مردم مي توانند در آن پروژههاي خود را كليد زده و به آينده ديكته كنند. اگر تشكيلات غير متمركز، آينده ما باشد، به طور قطع اتريوم به عنوان سردمدار در خط مقدم قرار خواهد گرفت.
سوال مطرح شده اين است: تمام اين ها براي ETH و ETC چه مفهومي دارد؟ ETH تمام توسعه دهندگان اصلي را در كنار خود دارد و روز به روز قدرتمند تر مي شود. امروز با داشتن پشتيباني EEA اوضاع براي اتريوم بهتر نيز ميشود. اعتبار و قيمت يك واحد پولي تنها به اعتماد مردم بستگي دارد و به خاطر همين فاكتورهاست كه اعتماد به ETH روز به روز افزايش پيدا ميكند. تعداد زيادي از صاحب نظران بر اين باورند كه ETH بعد از بيت كوين، اولين كريپتوكارنسي خواهد بود كه از مرز 1000 دلار خواهد گذشت.
اما متأسفانه در مورد ETC اين موضوع صدق نميكند. در چشم مردم، ETC همواره به فرزند ناخلف اتريوم تعبير ميشود. شناخته شدن ETC به عنوان پلتفرمي پر از كلاهبرداران باعث شده تا روز به روز اعتماد مردم نسبت به آنها كمتر شود. اما آيا ما در مورد محو شدن كامل ETC از بازار صحبت مي كنيم؟ خير، آيا در مورد توقف پتانسيل رشد ETC صحبت ميكنيم؟ شايد، شايد هم نه! زيبايي فضاي بلاكچين همين است، همانطور كه ميلتون فريدمن مي گويد «انتخاب آزاد». ETC تصميم به نگهداري زنجيره و حركت رو به جلو گرفت، اين همان زيبايي مكانيزم بلاكچين و كاپيتاليزم آزاد است.
آينده روشني در انتظار ETH است و قرار است كه بزرگتر از اينها شود. اين مقاله نمونه زنده و واضحي بود از قابليتهاي جامعه اتريوم. آنها با بحراني جدي روبرو شدند، با هم ايستادند و با راه حلي واقعا هوشمندانه بازگشتند. ETH آينده است و اگر شما هم جزو طرفداران اتريوم هستيد، يكبار ديگر ميگويم، شما قطعا بايد در كمپ ETH قرار بگيريد.